Бірінші. Коронавирустың таралуына қарсы жұмыстарды күшейту.

  Өздеріңіз білесіздер, жаһандық індет ушығып барады.

Бүкіл әлем бойынша бұл дертке  300 мыңнан астам адам шалдықты.

Вирустың таралу жылдамдығы  бәсеңдемей отыр.

Әлем елдері індетпен барынша күресуде.

Менің тапсырмам бойынша елімізде төтенше жағдай жарияланды.

Елордамыз бен Алматыда карантин режимі енгізілді.

Мұны дер кезінде қолға алынған шаралар деп есептеймін.

Қазіргі уақытта әлемде жаңа жағдайлардың ең көп саны қатаң карантиндік шаралар кеш енгізілген елдерде тіркелген.

Инфекцияның көшкін тәрізді таралуын болдырмау үшін оқшаулау шараларын қатайту қажет.

Үздіксіз ақпараттарды, басқа елдердің жағымсыз және жағымды тәжірибесін ескере отырып, біз медициналық жүйемізді бұл жағдайдың әрбір оқыс түріне дайындауды жалғастыруымыз керек.

Біз бәрін жасадық деп қол қусырып отыра бермеуіміз керек.

Елорда мен Алматыда карантин аймағының толық оқшаулануын қамтамасыз ету, екі қалаға жаяу кіріп кету мүмкіндігін болдырмау маңызды. Жақын уақытта басқа ірі елді мекендерді жабу қажеттілігін анықтау қажет.

Карантиндегі адамдарға қойылатын талаптарды бұзғаны үшін жаза қолдану қажеттігі туды.

Азаматтардың қауіпсіздігін қамтамасыз ету үшін менің Жарлығым қалың бұқара нысандарының қызметін шектейді, түрлі шаралар өткізуге тыйым салынады. Алайда, менің байқауымша, тыйым салулар жиі бұзылады.

Ағымдағы жылдың 16 наурызынан бастап Төтенше жағдайдың 18 фактісі тіркелді, оның ішінде Ақмола, Атырау, Шығыс Қазақстан, Қарағанды, Қостанай, Павлодар, Солтүстік Қазақстан және Түркістан облыстары.

Кінәлілер ескерту немесе айыппұл түрінде әкімшілік жауапкершілікке тартылды.

Қатаң санкцияларға көшіп, сонжай-ақ алдын-алу мақсатында бұқаралық ақпарат құралдарында осы фактілерді кеңінен жариялаудың уақыты келді.

Тәжірибе көрсеткендей, медициналық жүйеге және өлім-жітімге «қауіп тобы» деп аталатын адамдар жүгінеді. Бұл 55 жастан асқан, жалпы денсаулығына байланысты және созылмалы аурулары бар адамдар.

Олардың шығуын мүмкіндігінше жұмыспен шектеп, үйді оқшаулау режимін қамтамасыз ету керек.

Интернеттегі барлық қызметтерді алу мүмкіндігін қамтамасыз ете отырып, барлық халыққа қызмет көрсету орталықтарын уақытша жабатын уақыт жетті.

Жалпыға қол жетімді болатын қоғамдық нысандарды санитарлық тазалауға қойылатын талаптар қатаң сақталуы керек. Мұнда «үнемдеу» және «оңтайландыру» болмауы керек.

Мемлекеттік комиссия сонымен қатар Нұр-Сұлтан, Алматы, Шымкент және басқа да ірі қалалардағы көшелерді дезинфекциялауға Қарулы күштерді тарту тәртібін анықтауы керек.

Әкімдіктерде коммуналдық жабдықтар бар, оларды дезинфекциялауға айналдыруы қажет.

Базарлар мен оың төңірегін зарарсыздандыруға басымдық берілуі керек.

Өкінішке қарай, ел ішінде әуе, теміржол және автомобиль жолаушылар тасымалына қосымша шектеулер енгізу уақыты келді.

Шетелден, соның ішінде ЕАЭО елдерінен көліктің кез келген түрімен келетін барлық адамдар үшін карантин қамтамасыз етілуі керек.

Чартерлік рейстердің келуін бақылауды күшейту керек.

Барлық азаматтар мен кәсіпкерлерге төтенше жағдайлар мен карантин кезеңін өткізу тәртібін әзірлеу және хабарлау қажет.

Медициналық мекемелердің жаңа жұмыс режимін барлығына түсіндіру: дәрігерді қашан шақыру керек, басқа аурулармен қалай жұмыс істеу керек, коронавирусты кім тексеріп, кім есебінен оқшаулануы керек, оқшаулау қалай қамтамасыз етіледі және т.б.. .

Бұл сұрақтардың жауабын қазақстандықтардың басым көпшілігі білмейді.

Кез келген адам түсінетіндей бір құжатты - жадынаманы қалыптастыру және оны бәріне тарату.

Денсаулық сақтау министрлігі біздің медициналық мекемелер мен қызметкерлердің дайындығын үнемі қадағалап отыруы керек. Дәрілік препараттардың қол жетімділігі пандемияның дамуының әртүрлі сценарийлеріне, оның ішінде ең пессимистік жағдайларға байланысты зерттелуі керек.

Шектеулер жағдайында азаматтар мемлекеттен оқшауланбауы керек.

Қазір барлық жастар үйде. Білім, мәдениет және спорт министрліктері өздерінің шығармашылық қызметін қашықтықтан ұйымдастыруды қарастыруы керек, интернет-конкурстар, дәрістер және басқа оқу-жаттығу шараларын өткізуі керек.

Жүйелі қашықтықтан оқытуды, қайта даярлау курстарын ұйымдастыруға ерекше назар аудару қажет.

Екіншісі. Төтенше жағдай кезінде қоғамдық қауіпсіздікті қамтамасыз ету.

Құқықбұзушылықтардың, ең алдымен ұрлық, тонау, тонау, биліктің заңды талаптарына бағынбау фактілерінің өсуіне жол бергізбеу.

Қазіргі жағдайда қылмыстық элементтер іске қосылуы мүмкін.

Осыған байланысты қоғамдық орындарда патрульдеу, жарықтандыру және бейнебақылау құралдарымен жабдықтау шараларын күшейту қажет.

Полицияның барлық күштерін жұмылдыру керек, қажет болған жағдайда басқа бағыттағы күштерді қайта бөлу қажет.

Осы жұмысқа армияны, Ұлттық ұланды тарту жөнінде ұсыныс жасауды сұраймын.

Бас прокуратура мен Жоғарғы сот жедел тәртіпте заңдылықты, қылмысқа қарсы күресті, құқық қорғауды қамтамасыз ету алгоритмін жедел әзірлеуі керек.

Кейде табысын жоғалты адамдарды қылмысқа итермелейдіні рас. Бірақ бұл ешқандай себеп емес.

Сонымен бірге қауіп-қатер тобымен құқық бұзушылықтың алдын-алу бойынша жұмысын жолға қою қажет. Мүмкіндігінше ПИК-ті  алдын алу шараларына тартып. жергілікті полиция инспекторларының қызметін күшейту.

Сауда, туризм және қоғамдық тамақтану салалары қауіпті аймақ болды. Бұл салаларда 1,6 миллионнан астам жұмысшы жұмыс істейді.

Алматыда карантиннің енгізілуі жастардың аймақтарға кетуіне себеп болды. БАҚ-тың хабарлауынша, 19 және 20 наурызда 102 мыңнан астам адам, 15 мың көлік оңтүстік астанадан шыққан. Бұл студенттер, базарлардағы жұмысшылар, қызмет көрсету саласы ұйымдары және саудада жұмыс істейтіндер.

Жұмыссыз жастарды жұмылдырылып, су тасқынына қарсы, көктемгі егіс жұмыстарына, құрылысқа және басқа жұмыстарға  тартып, тиісті жалақы төленуі керек.

Мұны «Жұмыспен қамтудың жол картасы» бағдарламасы аясында ұйымдастыруға болады.

Пандемия жағдайында этникааралық қатынастар артта қалды. Бірақ бұл тек алдамшы әсер.

Көктемгі дала маусымының басталуын ескере отырып, жер мәселесіне,  суармалы суды бөлуге және пайдалануға байланысты қақтығыстар болуы мүмкін. Маған барлық қажетті шарттар туралы бірден хабарлаңыз.

ҰҚК, Бас прокуратура, Ақпарат және әлеуметтік даму министрлігі қоғамдық көңіл-күй мен әлеуметтік желілердің мониторингін қамтамасыз етуі керек.

Дағдарыс жағдайында әрбір жұмыс істейтін кәсіпорын, әрбір жұмыс орны ерекше маңызды.

Бүгінде фискалдық органдар ұсақ заң бұзушылықтар үшін кәсіпкерлердің жұмысын тоқтату  фактілеріне жол береді. Мысалы, салық есебін ұсыну мерзімін бұзғаны үшін есепке алу құжаттары тәркіленеді. Көбіне бизнес негізсіз қылмыстық қудалау орбитасына түседі. Мен сізге дағдарыс кезінде күш құрылымдары мен фискалдық органдар тарапынан кәсіпкерлерге қысым жасаудың кез-келген фактілерін болдырмауға, алдын алуға бағытталған жұмыс әдістерін қайта қарауды тапсырамын. Қазір жергілікті шенеуніктер мен полиция инспекцияларды тексерумен «қысылған», олар жауапкершілікті мойнына алып, шешім қабылдауға қорқады.

Сыбайлас жемқорлыққа қарсы қызмет төтенше жағдай кезіндегі жұмыс кезіндегі басымдықтарын  - алдын-алуға назар аударуды тапсырамын.

Тағы бір маңызды мәселе - ақпараттық қауіпсіздікті қамтамасыз ету. Халық арасында дүрбелең мен қоғамдық тәртіпті тұрақсыздандыруға жол бермеу керек.

Төтенше жағдайлар кезінде қауесет пен арандатушылық ақпараттардың алдын-алу үшін арнайы бақылау қажет. Мұндай ақпаратты таратудың кез-келген әрекетін қатаң жолмен жою керек, авторларын анықтап, жазалау керек.

Халыққа кез-келген ақпаратқа соқыр сенуге болмайды, арандатушыларға және жай ғана ақымақ адамдарға біздің азаматтарымыздың сенімдерін бұрмалауға жол бермеу керек.

Жағдайдың өзгеруі мен төтенше жағдайлардың санының өсуін ескере отырып, БАҚ жұмысын үйлестіруді және орталықтандыруды қамтамасыз етуді тапсырамын.

Жаңа алгоритмге сәйкес, мемлекеттік органдардың коронавирус туралы барлық мәліметтері бірыңғай АЖҚДМ ақпараттық орталығына жіберілуі керек.

Күнделікті режимде ақпарат және қоғамдық даму министрі 23 наурыздан бастап брифингтер өткізеді.

Ақпараттық жұмыста барлық қол жетімді сандық ресурстарды тиімді пайдалану қажет.

Coronavirus2020.kz арнайы сайты құрылды, сол арқылы қазақстандықтарға пандемия жағдайы және біз жүргізіп жатқан шаралар туралы хабарлау қажет.

Бұл тексерілген және сенімді ақпараттың ресми онлайн көзі болуы керек. Біз бұл платформаны азаматтар арасында белсенді түрде насихаттауымыз керек.

Денсаулық сақтау министрлігінде мен 21 наурызда барған COVID-19 бақылау және есепке алу операциялық орталығы жұмыс істейді. Ол үздіксіз және тиімді жұмысын қамтамасыз етуі керек.

Біздің азаматтар бүгінде алдыңғы қатарда - дәрігерлер, полиция қызметкерлері, демалыс күндерін білмейтін, өз отбасыларын сирек көретін және үлкен қауіп-қатерге душар ететін адамдар. Бірақ бұған қарамастан, олар өздерінің азаматтық және қызметтік парыздарын толықтай орындайды.

Сіздерге шын жүректен алғыс айтамын.

Правительству и акиматам поручаю изыскать дополнительные средства и обеспечить выплату премии в размере 1 должностного оклада врачам, полицейским и другим специалистам, задействованным в мероприятиях по борьбе с коронавирусом.

Третье. Обеспечение социальной стабильности в стране.

В условиях чрезвычайного положения – нам придется идти на кардинальные меры для обеспечения благополучия граждан.

Все ресурсы у нас есть – это средства госбюджета, Нацфонда. Ими нужно правильно распорядиться.

Казахстанцы должны это знать. Больше всего людей в стрессовых ситуациях пугает неизвестность.

Люди в кратчайшие сроки должны получить четкое понимание, как им помогут в этот непростой момент.

Любое промедление сейчас порождает слухи, неуверенность, протестность, панику.

Антикризисные меры Правительства и акимов должны вырабатываться в кратчайшие сроки.

Их суть должна доводиться до граждан простым и понятным языком.

В складывающихся условиях многие люди потеряли источники заработка, их доходы снижаются. У многих казахстанских семей «запас прочности» практически отсутствует.

Поэтому поручаю Госкомиссии в двухдневный срок проработать комплекс мероприятий, включающий следующие направления.

Во-первых, на период действия чрезвычайного положения, помимо уже принятого запрета на начисление штрафов и пеней, следует приостановить выплату сумм основного долга и вознаграждения по всем займам населения, пострадавшего от кризисных явлений.

От банков я ожидаю полного понимания и гражданской солидарности.

На фоне ухудшающейся ситуации с личными финансами многие граждане вынуждены обращаться за беззалоговыми кредитами в небанковские организации –  к ломбардам, онлайн кредиторам, микрофинансовым организациям.

Поэтому критически важно навести порядок в данном секторе.

Обман граждан недопустим.

Поручаю Агентству по регулированию и развитию финансового рынка, Генеральной Прокуратуре, Министерству информации и общественного развития провести масштабную акцию по проверке соблюдения законодательства и показательно наказать нарушителей, широко осветив это в СМИ и в социальных сетях.

Это нужно, чтобы казахстанцы в непростой ситуации знали, что их права будут твердо защищаться государством.

Во-вторых, в период действия карантина только в Алматы численность работников предприятий в общей сложности сократилась на 266 тысяч человек. Аналогичная ситуация наблюдается по индивидуальным предпринимателям, 80% которых приостановили свою деятельность.    

Таким образом, по предварительным расчетам, текущая ситуация отрицательно повлияла на финансовое состояние около 500 тысяч горожан.

Поэтому на период действия чрезвычайного положения поручаю начать осуществлять ежемесячные выплаты лицам, лишившимся доходов в связи с введением чрезвычайного положения, в размере 1 МЗП (42 500 тенге).

В совокупности на данную помощь могут рассчитывать не менее 1,5 миллионов наших сограждан.

При необходимости мы имеем все резервы для увеличения сумм, охвата и расширения видов поддержки.

Поручаю Госкомиссии выработать эффективный и прозрачный механизм выплат.

Охват конкретных получателей будет определяться специально созданными региональными штабами с участием общественности и НПП «Атамекен».

В то же время бизнес, включая МСБ, также должен принимать меры по сохранению рабочих мест, неувольнению сотрудников.

Сейчас это критически важно для людей. Понимание того, что у тебя есть рабочее место, поможет нашим гражданам стойко перенести тяготы текущего момента. 

 Поручаю Госкомиссии совместно с НПП «Атамекен» проработать комплекс мер по поддержке работодателей, в особенности МСБ.

Помимо этого, следует на регулярной основе начать предоставлять бесплатные продуктово-бытовые наборы многодетным семьям, инвалидам и другим группам социально-уязвимых слоев населения. Наборы должны состоять преимущественно из отечественной продукции.

В-четвертых, к сожалению, мы столкнулись с фактами, когда недобросовестные люди решили воспользоваться непростой ситуацией и нажиться на населении, занимаются спекуляцией. Соответствующие органы выявляют и пресекают подобные попытки. Это правильно. Как говорят французы «A la querre comme a la querre» – На войне как на войне. Соғыстың аты – соғыс.

Для систематизации этой работы требуется утвердить объективно необходимый перечень социально-значимых товаров, по которому мы введем государственное регулирование цен.

Во всех областях и городах у нас достаточно продовольствия и товаров первой необходимости.

Вместе с тем, сейчас каждому акиму региона необходимо наладить реальный учет наличия товаров первоочередного спроса. Формальный подход здесь недопустим.

Необходимо работать с бизнесом и населением, не допускать паники, ажиотажа вокруг продуктов первой необходимости.

Акимам следует наладить взаимодействие между собой для контроля межрегиональных перетоков товаров и исключения локальных дефицитов.

Совместно с Правительством следует обеспечить наличие достаточных запасов, проработать механизмы их доведения до прилавков, строго контролировать цены и исключить спекуляции.

В-пятых, в связи с введением карантина мы призвали население находиться дома.

Удаленная работа побуждает людей более активно пользоваться мобильными технологиями.

В связи с этим поручаю на период действия режима чрезвычайного положения расширить доступ к мобильной связи и интернету, особенно к образовательным ресурсам, социальным сетям и мессенджерам.

На период ЧП даже в случае возникновения задолженности предоставление услуг связи должно быть продолжено. Доступ на все казахстанские интернет-ресурсы должен быть бесплатным.

Ранее я уже давал поручения по снижению на период карантина оплаты коммунальных услуг населением. В Алматы оперативно отреагировали и приняли соответствующие решения.

Теперь Государственная комиссия должна выработать системные общереспубликанские меры.

В целом, коллеги, казахстанский народ ждет эти меры от нас. Поручаю сегодня ознакомить граждан с моими поручениями и немедленно приступить к их реализации.

Четвертое. Поддержка национальной экономики.

Мы являемся свидетелями «идеального шторма». Пандемия, схватка нефтяных супердержав и рекордное падение фондовых индексов накладываются на накопленные за последние годы дисбалансы глобальной экономической системы.

В таких условиях мы должны дать адекватный экономический ответ, опереться на здоровое, конкурентоспособное предпринимательство, помочь ему выстоять и стать сильнее.

Важно оперативно выявить наиболее пострадавшие от введения чрезвычайного положения и снижения спроса со стороны населения сектора экономики и реализовать комплекс мер по их поддержке.

Одним из действенных механизмов поддержки этих секторов станет приостановление выплат сумм основного долга и вознаграждения по всем кредитам малого и среднего бизнеса, пострадавшего от складывающейся негативной ситуации.

Поручаю также разработать комплекс мер по налоговому стимулированию деловой активности и обеспечению стабильности цен.

Так, считаю необходимым предоставить МСБ отсрочку по уплате всех видов налогов и других обязательных платежей сроком на 3 месяца, без начисления штрафов и пени.

Также следует рассмотреть необходимость временного снижения НДС на сельхозпродукцию и продукты питания, обнуления таможенных пошлин по критически важному импорту и так далее.

На эту работу должно уйти не более одной недели.

Принципиально важно сохранять занятость. В рамках формируемых Правительством индивидуальных антикризисных планов работы с крупными предприятиями, требуется предусмотреть меры по сохранению рабочих мест и стабильной оплаты труда. Задействовать эти меры будем по мере развития ситуации.

Поручаю Правительству, местным исполнительным органам и субъектам квазигосударственного сектора приостановить с 20 марта текущего года сроком на три месяца начисление арендных платежей по принадлежащим им объектам недвижимости для субъектов МСБ.

Местным исполнительным органам совместно следует проработать возможность освобождения от арендной платы объектов коммерческой недвижимости. Все инструменты у акимов есть.

Как показывает опыт прошлых лет, во время нестабильной экономической ситуации необходимо не допустить «кризиса неплатежей».

Министерство финансов обязано усилить контроль за выполнением госорганами договорных обязательств в рамках осуществления госзакупок.

Все выплаты по фактически оказанным услугам и работам должны быть осуществлены в течение 5 дней. Затягивание, требование дополнительных бумаг должны быть исключены.

Госорганы и квазигоскомпании не должны взимать штрафные санкции и включать поставщика в реестр неблагонадёжных поставщиков, если неисполнение договора связано с текущими негативными явлениями в экономике.

Требуется в кратчайшие сроки сформировать реестр отечественных товаропроизводителей и ввести специальный режим государственных закупок, предусмотрев отмену необходимости внесения обеспечительного взноса или банковской гарантии.

Соответствующий Указ я подписал, жду конкретных действий от Правительства.

В рамках региональных штабов следует вести постоянный мониторинг местных крупных производителей. В рамках него проводить индивидуальную работу по их поддержке, в том числе через выделение оборотных средств под льготную процентную ставку, предоставление мест на полках супермаркетов и другие меры.

Я поручил увеличить финансирование программы «Экономика простых вещей» до 1 триллиона тенге.

Это значительные средства, предоставляемые по доступной ставке в 6% годовых. Их можно использовать преимущественно для инвестиционных целей.

В дополнение к этому мною принято решение о предоставлении еще 600 миллиардов тенге на кредитование оборотных средств малого и среднего бизнеса под 8% годовых.

Еще одним инструментом поддержания деловой активности и занятости выступит специальная программа «Дорожная карта занятости». Данный инструмент хорошо проявил себя во время предыдущих кризисов.

Я уже поручил обеспечить ее финансирование на уровне не менее 300 млрд.тенге.

На основе поступающих заявок от регионов мы имеем резервы увеличить ее до 1 трлн.тенге. Это создаст 250 тыс. рабочих мест и поможет реализовать нам не только объекты местного значения, но и ряд республиканских, в том числе строительство водохранилищ, дамб и прочих сооружений.

Национальный банк должен помочь Правительству в финансировании данной инициативы.

Далее. В настоящий момент крайне важно добиться стабилизации обменного курса тенге.

С этой целью поручаю Национальному Банку, Правительству и руководству квазигосударственных компаний обеспечить обязательную продажу субъектами квазигосударственного сектора части своей экспортной выручки на валютном рынке страны.

Также с учетом имеющихся обязательств поручаю составить план-график поэтапного возврата валютных депозитов квазигоскомпаний в финансовую систему Казахстана.

Считаю, что нацкомпании должны произвести выплату дивидендов государству за прошлый год в размере до 100 процентов от чистого дохода.

Пятое. Переход на новую модель принятия управленческих решений.

Всему госаппарату предстоит быстро перестроиться, отойти от шаблонной работы.

Управление государством в настолько непростой ситуации должно быть кардинально изменено, нужно брать на себя ответственность и принимать сильные, смелые, эффективные решения.

Со своей стороны, я уже подписал ряд антикризисных Указов, предоставляющих системе государственного управления право принимать оперативные решения для борьбы с последствиями кризиса.

Таким образом, у госорганов имеются все возможности для разрешения любых возникающих вопросов – в бюджетном процессе, ценовом регулировании, госзакупках, предоставлении льгот и т.д.

Я хочу донести до каждого члена Правительства, акима – пришло время работать в ином режиме.

Те, кто не понимают остроты текущего момента и попытаются действовать по старинке с подстраховкой «как бы чего не вышло», должны освободить место.

Иначе нам не победить в этой схватке.

Важно обеспечить координацию деятельности госорганов, в том числе при освещении деятельности и работы Госкомиссии.

Поручаю Премьер-министру данную ситуацию взять на контроль.

* * *

Этот кризис послужит встряской для госаппарата и отечественного бизнеса. Его уроки должны быть учтены.

А значит, помимо оперативных мер, нам предстоит разработать и принять системные подходы с расчетом на жизнь после стабилизации ситуации.

По сути, мы стоим на пороге совершенно нового глобального мира, в котором Казахстану предстоит найти свое достойное место. 

Я хочу подчеркнуть, что, несмотря на всю сложность складывающейся ситуации, она далека от катастрофической.

Все возможности, резервы у нас имеются.

Главное – мы вовремя начали готовиться к самому неблагоприятному сценарию и понимаем, что нужно делать.

Общий пакет антикризисных мер, не считая налоговых преференций и поддержки на местном уровне, составит 4,4 трлн.тенге или 10 млрд.долларов. Правильно распорядившись данными средствами, мы без сомнения, выйдем победителями в борьбе с кризисом.