Әлеуметтік әмиян: Мақсаты. Пайдасы. Мерзімі
«Әлеуметтік әмиянға» деген не? «Әлеуметтік әмиянның» халыққа пайдасы бар ма? Оны енгізуде қандай жұмыс жүргізілді? Пилоттық жобасы қашан іске қосылады? Жобаның көздеген мақсаты не? Жәрдемақылар мен әлеуметтік төлемдер «әлеуметтік әмиянға» қалай аударылады?
Автор: Заира Сабитова
2021 жылдың соңына дейін инфрақұрылымды – банктерді қосу және «әлеуметтік әмиянды» іске қосу арқылы жедел төлемдер жүйесін дайындау жоспарланған. Жобаны тестілеуді бастау үшін жәрдемақылар мен әлеуметтік төлемдерді әлеуметтік әмиянға кезең-кезеңімен аудару алгоритмін әзірленеді.
2022 жылдың соңына дейін «әлеуметтік әмиянды» өнеркәсіптік пайдалануға енгізу және жаңа сервистерді енгізу жоспарланған (жеке кабинеттің функциясын кеңейту, түрлі интернет дүкендерге қосылу және т.б.).
2023-2024 жылдар аралығында министрлік цифрлық әмиянды Ұлттық тауар өткізу жүйесімен біріктіруді, сондай-ақ «Әлеуметтік әмиянға» аударылатын әлеуметтік төлемдердің түрлері кеңейтіледі.
Жобаның негізгі мақсаты - әлеуметтік қолдау құралдарын жетілдіру, бюджет қаражатынан банк комиссияларына жұмсалатын шығыстарды оңтайландыру арқылы халыққа нысаналы әлеуметтік көмек көрсету.
«Әлеуметтік әмиян» ЖСН негізінде құрылады. Бұл әлеуметтік төлемдерді байланысқан банк болған жағдайда банк шотына аударуға мүмкіндік береді.
«Әлеуметтік әмиян» жобасын енгізу аясында «Мемлекеттік бюджет қаражаты және электрондық ақша түрінде аударылатын Мемлекеттік әлеуметтік сақтандыру қорының қаражаты есебінен жәрдемақылар мен әлеуметтік төлемдерді есепке алу, есепке алу және пайдалану, атаулы әлеуметтік көмекті пайдалану мониторингі қағидаларын және ерекшеліктерін бекіту туралы» НҚА жобасы әзірленді.
Жобаның пилоттық нұсқасы 2021 жылдың желтоқсан айының соңына дейін іске қосылады.
«Әлеуметтік әмиян» дегеніміз - әлеуметтік көмекті қабылдау.
Қазір әлеуметтік жәрдемақы төлеу жүйесінде белгілі бір кемшіліктер бар. Олардың арасында проактивті есептеу тетігінің болмауы, берешек немесе тыйым салу болған кезде банк шотын ашу кезінде шектеу, әлеуметтік көмек қаражатын пайдалану бойынша ақпараттың болмауы, азаматтардың өздерінің банк деректемесін ұсыну кезіндегі қателік, банк комиссиясын жабуға арналған бюджеттің жоғары шығыстары бар.
Осы кемшіліктерді жою үшін Мемлекет басшысы Жолдауында ҚР Үкіметіне ҚР Ұлттық банкімен бірлесіп цифрлық «әлеуметтік әмиянды» енгізу туралы тапсырма берген еді.
«Әлеуметтік әмиянды» құру 2023 жылдан бастап жыл сайын орта есеппен 15-20%-ға дейін банк комиссиясын жабуға арналған бюджет шығысын оңтайландыруға мүмкіндік береді.
Жүйені құрудың басты артықшылығының бірі – әлеуметтік көмекті 1 жұмыс күніне дейін қабылдау мерзімін қысқарту және әлеуметтік көмекті тағайындау кезінде азаматтар үшін электронды әмиянды дереу ашу.
»Әлеуметтік әмиянды« барлық азаматтар үшін олардың ЖСН базасында ашу жоспарланған. Бұл ретте кәсіпкерлік субъектілері мен сауда объектілері үшін олардың ЖСН/БСН базасында «бизнес әмияндар« ашылады, содан кейін әмиянды екінші деңгейдегі банкке таңдау бойынша байлау қажет.
Цифрлық әмиян Ұлттық банктің жедел төлемдер жүйесі инфрақұрылымының бөлігі ретінде жұмыс істейтін болады.
«Әлеуметтік әмиянның» халыққа пайдасы – тауарды/қызметті сатып алған кезде төлемді смартфон қосымшасы арқылы немесе SMS растау арқылы жасауға болады.