Елімізде пәтердің құны қалай бағаланады
Бір қарағанда бір-біріне ұқсас пәтерлердің құны неге әртүрлі? Оның бағасына не әсер етеді және сатып алушылар арасында тұрғын үйдің қандай көрсеткіші қалай бағаланады? Сарапшылар пәтер сатуда бар ұсынысты зерттеп, негізгі көрсеткіштерін анықтап берді.
Автор: Заира Сабитова
Сұраныс пен ұсыныс
Қазақстандағы жылжымайтын мүліктің бағасы мемлекет тарапынан реттелмейді және әрбір меншік иесі оның мөлшерін өзінше белгілейді. Сонымен қатар, сатушылар басшылыққа алатын жалпы нарықтық тенденциялар бар.
Сұраныс өссе, бағасы да көтеріледі. Мысалы, зейнетақы науқаны кезінде көптеген қазақстандықтар жинақтарын баспанаға салуға шешім қабылдаған кезде жылжымайтын мүлік бағасы жылына орта есеппен 20 пайыздан астамға қымбаттады.
Тұрақсыздық кезеңінде тұрғын үй нарығы, керісінше, бірқалыпты. Белсенділік төмендегенде белсенді келіссөздер арқылы шұғыл сатылымдар төмен бағамен жүреді. Дегенмен бағаның күрт төмендеуі сирек кездеседі.
Орташа баға
Жылжымайтын мүлікті бағалау кезінде олар әдетте ұсыныстардың бағасына назар аударады: егер пәтер ұқсас пәтерлерден қымбат болса, оны сату қиын. Пәтердің орташа бағасын танымал сайттың онлайн сервисінен білуге болады.
Жалпы тенденцияны анықтай отырып, нақты мәліметтерге көшейік.
Тұрғын үйдің пішімі мен класы
Көбінесе бір аудандағы және тіпті көрші көшелердегі пәтерлер бағасымен ерекшеленеді. Себебі бір пәтер жаңа ғимаратта, екіншісі ескі үйде орналасқан болуы мүмкін. Жаңа ғимараттар, әдетте, қымбатырақ, өйткені оның көлемі кең, үй ішінің жобасы ыңғайлы және төбесі де биік. Барлық желісі жаңа және жеделсатысы да бар. Сонымен қатар, жаңа үйлерде жөндеу жақында жасалған және қымбаттырақ, бұл жалпы шығындарда да көрінеді.
Жаңа ғимараттарда баға тұрғын үй кешенінің класына байланысты.
Тұрғын үй жайлылығының төрт класы бар:
• Бірінші класс – элиталық.
• Екіншісі – бизнес.
• Үшіншісі – жайлылық.
• Төртінші – эконом.
Олар ауданы бойынша (эконом - бір адамға 15 шаршы м, элита - кемінде 25 шаршы м), төбесінің биіктігі (эконом үнемі - 2,5 м, элита - кемінде 3 м), әрлеу сапасы және т.б.
Эконом-класс тұрғын үй кешеніндегі пәтер элиталық тұрғын үйге қарағанда екі немесе одан да көп есе арзан болуы мүмкін.
Салынған жылы
Ескі тұрғын үй қорында үйдің салынған жылы бағаға айтарлықтай әсер етеді.
Мониторинг көрсеткендей, жаңалау үйдегі пәтер (1973-1990 жж.) 8,6% немесе 50 жастан асқан үйдегі пәтерден, орташа есеппеналғанда, шаршы метріне 35 мың теңге қымбат.
Орналасқан жері
Жылжымайтын мүліктің бағасы тұрған ауданына ғана емес, оның нақты бөлігіне, көшесіне, шағынауданына және тұрғын үй кешеніне де байланысты.
Орталыққа жақынырақ болса, айналасындағы инфрақұрылымы жақсы дамыған сайын үй қымбаттырақ болады.
Тұрғын үйдің сәтті орналасқан жеріне байланысты оның бағасы да 30%-ға дейін артады.
Жоғарыда көрсетілгенге жатпайтын үйлер, бұл, әдетте, орталықтан алыс жерде орналасқан, бірақ сонымен бірге жақсы ішкі инфрақұрылымы бар элиталық коттедж қалашықтары: дүкені, фитнес орталығы, гольф клубы, мейрамханалары және т.б.бар.
Сапалы магистралі бар, қоғамдық көлік аялдамаларының болуы әлеуетті сатып алушылар үй іздеу кезінде сүйенетін негізгі параметрлердің бірі болып табылады. Алматыда метроға жақын болу жылжымайтын мүліктің құнын шамамен 10%-ға арттырады. Сонымен қатар, сатушылар пәтер бағасын метро ашылғанға дейін, жоспарланған құрылыс туралы жаңалық шыққан бойда көтеріп жібереді.
Кепіл
Кепілге қойылған мүлік әлдеқайда арзан деп есептеледі.
Кепілге қойылған жылжымайтын мүлік – несие толығымен өтелгенге дейін банк ауыртпалығы салынған мүлік. Мұндай пәтерді сатып алудың екі жолы бар: қарыз алушының банк алдындағы қарызын толық өтеуі үшін ақша аударады немесе несиені өзіне қайта рәсімдейді.
Алайда, зерттеу көрсеткендей, ипотекалық пәтердің шаршы метрі небәрі 2 пайызға ғана арзан. Бірақ, әдетте, сатушылар саудаласуға дайын.
Однако исследование показало, что квадрат в залоговых квартирах дешевле всего на 2 %. Но, как правило, продавцы готовы на торг.
Пәтердің ішін қайта жобалау
Егер пәтердегі қайта жобалау заңдастырылмаған болса, оны ипотекаға сатып ала алайсыз. Бұл сатып алушылардың 40%-ға жуығынан айырылады деген сөз: бұл қазір несиеге тұрғын үй сатып алатын қазақстандықтардың үлесі. Әдетте, мұндай пәтерге жақсы жеңілдік жасалып, қолма-қол ақшамен сатып алушыларды қуантады.
Жөндеу
Жөндеуге келетін болсақ, оның жаңа және мүмкіндігінше бейтарап болуы маңызды. Белгілі бір стильде жасалған, көптеген элементі бар жарқын интерьерді бәрі бірдей ұнатпайды.
Сатып алғаннан кейін бірден кіруге болатын, өзгертуді қажет етпейтін пәтер әрдайым көңілден шығып, сәйкесінше, оған жақсы ақша төленеді.
Пәтердің ішін жлбалау
Оқшауланған бөлмелері бар пәтер нарықта жақсы бағаланады. Әрлі-берлі өтетіндері, әдетте бағасы жағынан төмендейді. Сарапшылардың пікірінше, оның айырмашылығы 20% дейін.
15% дейін лайықты қосымша ақы пәтерде екі ванна (немесе дәретхана) бөлмесінің болуымен қамтамасыз етіледі.
Сондай-ақ ас үйдің көлемі де пәтер құнына әсер етеді: ол неғұрлым үлкен болса, соғұрлым пәтер қымбаттырақ болады.
Ас үй-студияға келетін болсақ, сатып алушылардың қалауы екіжақты болды. Кейбіреуі ас үй-студиясы бар пәтерді көздесе, ал басқалары бұған үзілді-кесілді қарсы. Ас үйі бөлек, студиясы бар пәтерлердің бағасында айтарлықтай айырмашылық жоқ.
Қай қабатта орналасқан
Пәтердің белгілі бір қабатта орналасуы үй іздегендегі негізгі параметрдің бірі. Дегенмен, зерттей келе, бірінші немесе соңғы қабат қазір құнына сәл-пәл немесе мүлдем әсер етпейтінін көрсетті.
Бұл параметр ескі тұрғын үй қорына қатысты, дегенмен мұнда бірінші қабаттағы пәтер көбінесе қалғандарынан арзан емес. Сонымен қатар, ол коммерциялық мақсатта жылжымайтын мүлік сатып алатын кәсіпкерлер арасында сұранысқа ие.
Жаңа ғимараттағы бірінші қабат коммерциялық үй-жай болып табылатыны бәріне мәлім.
Жоғарғы қабаттағы пәтерлерге келетін болсақ, жаңа ғимараттарда, керісінше, олар террассалардың болуына, шатырға шығуға және терезеден әдемі көрінісіне байланысты жоғары бағаланады. Әдетте бұл қабат соңғы тұрғын үй қабаты болып табылады, оның үстінде техникалық қабаты да бар.
Екі балконның болуы бағаға айтарлықтай әсер етпейді, орташа есеппен айырмашылық тек 1% құрайды.
Пәтер іздегенде сатып алушыға не нәрсе маңызды
Ең маңызды параметрі:
- орналасқан жері,
- бағасы,
- салынған жылы
- үй қанша қабаттан тұрады,
- ас үйдің көлемі.
Материал Кrisha.kz сайтынан аударылып алынды.